Hayırsız damat

Sihirli bir sözcüktür güven. İnsan ilişkilerinin ve toplumsal ilişkilerin en önemli duygularından da biridir. Güvendiğimiz insanları severiz, onlara saygı duyarız, sırlarımızı açarız ve onlarla her türlü işbirliğine açık oluruz. Güven duymak ve güven içinde hareket etmek insan ilişkileri açısından yemek içmek gibi en temel fizyolojik ihtiyaçlar kadar önem arz eder.

Tıpkı insan ilişkilerinde olduğu gibi ekonomi açısından da güven en önemli unsurdur. Belki Rakamlandırılamaz ve hesaplanamaz ama güvenin tesis edilmediği hiçbir iktisadi ilişki kendinden beklenen sonucu vermez.

Güven duyduklarımıza kredi açarız, güven duyduğumuz ülkelere ve sektörlere yatırım yaparız. Ticari ilişkiler güven esasına göre ilerler. Yani güven hesaplanamayan ama hissedilen en önemli ekonomik unsurdur.

İktisadi ilişkilerde kadro güven ya da güvensizlik yaratan faktörlerin başında gelir. İnsanlar ekonomiyi yönetecek kadrolara baktıklarında, güven verici ekonomi politikalarını ona uygun iklimi kurabilecek ve onu yönetebilecek bir yapı görmek isterler. Kadro ile sunulan çerçeve beklentilere uygunsa güven ilişkisi oluşmaya başlar.

Ekonomiyi kim yönetecek? Bu kişiler sözlerine güvenilir itibarlı kişiler mi ir? Geçmişte neler yapmışlardır? İstikrarlı ve tutarlı bir söylem bütünlüğüne sahip midirler?

Ekonomideki küçük ya da büyük karar vericiler tüm bu soruların yanıtlarını görmek isterler. Güvenip güvenmemeyi tüm bu cevaplara göre tercih ederler ve tercihlerinin sonuçlarını da hemen gösterirler. Kuşkusuz güven hemen oluşmaz zaman ister. Ancak kadroya baktıklarında ekonomik karar vericilerin baştan bir fikri de oluşmaz değildir.

Pazartesi akşamı Türkiye’yi yeni dönemde yönetecek kabine açıklandı. Ekonominin dümenine Damat oturdu. Kabine’nin açıklanması öncesinde piyasalar kapalı olduğu halde 4,50 seviyelerine kadar inen dolar kuru geceyi 4,75 seviyelerinden tamamladı. Yani sırf döviz kurundaki “Damat Etkisi” yüzde 5’in üzerinde…

Reel sektör şirketlerinin 200 milyar doların üzerinde döviz pozisyon açıkları olduğunu düşündüğümüzde, bu firmaların kabaca bir gecede 10 milyar dolar zarar yazdıklarını rahatlıkla söyleyebiliriz. Tabi bunlar bir gecelik etkiler. Uzun dönemli etkilerini ise zaman içinde göreceğiz.

Kısacası ilk izlenim şudur ki piyasaların yukarıda sorduğumuz sorulara ilişkin buldukları yanıtlar olumsuzdur. Damat piyasalara güven verememiş kötü bir başlangıç yapmıştır. Önümüzde çok zor ve büyük ekonomik sorunlar vardır. Ama dümene geçen kişi bir kaptan gibi görünmek yerine tecrübesiz ve güven vermeyen bir miçoyu andırmaktadır.

Damadın adı bile piyasaları huzursuz etmiştir. Sözü fazla uzatmaya gerek yok, bu Damat “Hayırsız Damat”tır.

Önceki ve Sonraki Yazılar