Hiyeroglifin sırrını çözen yazıt

Hiyeroglifin sırrını çözen yazıt

Dünyanın bilinen en eski çok dilli yazıtı Rosetta (Reşid) Taşı, hiyeroglifin sırrının çözülmesini sağladı.

15 Temmuz 1799'da dönemin Fransa İmparatoru Napolyon Bonaparte'ın askerleri tarafından Mısır'ın Reşid kasabası yakınlarında kazı yaparken bulunan taş, dünya tarihindeki büyük bir gizemin çözülmesini sağladı.

Mısır Kralı Ptolemy'nin tahttaki birinci yılı şerefine bir rahipler konseyi tarafından yazılan ve tapınaklara yerleştirilen bu metinde, tapınaktaki rahiplerin krala bağlılığı ifade ediliyor. Mısır halkının, rahiplerin ve yöneticilerin bu kararnameyi rahatça okuyabilmesini sağlamak için üç farklı dille yazılmıştı. Milattan önce 196 yılında yazılan taşın üzerinde aynı metnin Demotik (Mısır'da o dönemin günlük dili), Antik Yunan (yönetim dili) ve hiyeroglifle yazılmış üç versiyonu bulunuyor. Bir kısmı kırılmış olan taşın üzerinde 14 satır hiyeroglif yazısı, 32 satır Demotik, 53 satır da Antik Yunan yazısı var. Ve bu, o zamana kadar hiyeroglifi çözmeye çalışan paleograflar (eski yazı uzmanları) için bulunmaz bir fırsat oldu.

Rosetta Taşı'ndaki Antik Yunanca'yı okuyabilen uzmanlar, hiyeroglifin şifresini çözmek için Yunancayı anahtar olarak kullandı. Ardından Fransız akademisyen Jean-François Champollion, hiyerogliflerin güncel Mısır kıpti dilindeki sesleri gösterdiğini keşfetti ve hiyeroglifin sırrı büyük ölçüde çözülmüş oldu.