ABD’Lİ ekonomi dergisi Forbes tarafından hazırlanan “zenginler listesi”, her yıl merakla bekleniyor. Kim servetine servet katmış, kim listeden çıkmış, tepede kim var gibi merakları gideren bu listenin Türkiye versiyonu birkaç gün önce açıklandı. Tepede uzun zamandır liderliği elinde tutan Murat Ülker var. İkinci sırada genç yaşta Rusya’da kurup büyüttüğü inşaat şirketiyle dikkati çeken Erman Ilıcak bulunuyor. Uzun yıllar listenin tepesinde yer alan Hüsnü Özyeğin ise üçüncülük koltuğunda. Forbes Türkiye, bu yıl 13’üncü kez hazırladığı “En Zengin 100 Türk” listesine göre toplam servet, geçen yıla göre 18,5 milyar dolar artarak 121,4 milyar dolara yükselmiş. Asıl büyük sıçrama ise listede yer alan milyarder sayısında… Çünkü dolar milyarderlerinin sayısı geçen yıla göre dokuz kişi artarak 40 olmuş.
Bu yılki listede dikkati çeken önemli bir durum daha var. O da servetinin tamamını yurtdışındaki girişimlerinden elde eden milyarderlerin sayısındaki ve servetlerindeki artış… ABD’de kurduğu yoğurt markası Chobani ile listede yer alan Hamdi Ulukaya’nın serveti 1,8 milyar dolara yükselmiş. Yurtdışında yerleşik biyoteknoloji şirketi Samumed’in kurucusu Osman Kibar, servetini 800 milyon dolar artırarak 2,8 milyar dolara çıkarmış. Yine ABD menşeli Nevada Corporation ile NASA’nın uzay istasyonuna kargo taşıyan Eren ve Fatih Özmen çifti, 1,5’er milyar dolarlık servetleriyle ilk kez listeye girmiş. Listenin yeni milyarderlerinden Polimeks İnşaat’ın kurucusu Erol Tabanca ve Tosyalı Holding’in patronları Fuat-Ayhan-Fatih Tosyalı kardeşler ise yurtdışı yatırımlarıyla dikkati çekiyor.
Listeden anladığımız artık Türkiye’de yatırım yaparak para kazanmak oldukça zor. Zaten Türkiye’nin önde gelen şirketlerinin çoğu artık yurtiçi yerine yurtdışına yatırım yapmayı tercih ediyor. Nedenleri üzerinde düşünmek lazım...

Kurucular da kazanmış yatırımcıları da

Ancak benim sizinle paylaşmak istediğim liste farklı. Yine bir Forbes listesi ama bu kez ilk yayımlanan “kripto para zenginleri”... Şubat ayında kamuoyu ile paylaşılan bu listede 19 isim yer alıyor. Liste, kripto para dünyasının yatırımcılarını idealistler, yapıcılar, fırsatçılar, altyapı oyuncuları ve kurumsal yatırımcılar olarak sınıflandırıyor. Listenin tepesinde 8 milyar dolarlık kripto para yatırımına sahip olan Chris Larsen bulunuyor. Dünyanın en ünlü dijital para birimlerinden Ripple’ın kurucusu olan Larsen, “kendi parasına” yaptığı yatırım sayesinde Forbes’ın en zenginler listesinin de 14’üncü sırasına yerleşti.
İkinci sırada ise bir başka dijital para birimi olan Ethereum’un kurucusu Joseph Lubin var. Changpeng Zhao ise dünyanın en büyük kripto borsası olan Binance CEO’su. 6 milyondan fazla kullanıcısı bulunan platform, Zhao’ya 1,1-2 milyar dolar kazandırmış. Listenin ayrıntılarını derginin internet sitesinde okuyabilirsiniz ancak dikkatimi çeken bir isme vurgu yapmak istiyorum. 2008 yılındaki ekonomik krizde iflas eden Fortress Investment Group’un yöneticisi olan Michael Novogratz, çıkışı dijital dünyada bulmuş. Şu anda Kanada’da faaliyet gösteren kripto bankası Galaxy Digital’de çalışan Novogratz, listenin 10’uncu sırasında yer alıyor.
Novogratz örneğinde olduğu gibi liste, “yenidünyanın” şifrelerini de veriyor. Örneğin, kripto zenginlerinin yaş ortalaması 42. ABD’nin en zenginleri listesinin yaş ortalaması ise 67...
Türkiye’de uğruna cinayetlerin bile işlenmeye başlandığı kripto para yatırımcılığı, “gelenekselciler” ne kadar reddetse de yeni bir finansal enstrüman. Her ne kadar son günlerde borsalarda değer yitiriyor olsa da finans dünyasının dengelerini değiştireceği kesin.